Các nghiệp vụ chủ yếu của NHTM. NX khái quát về hoạt động của hệ thống NHTM VN từ 2008 tới nay

[Black Fox]

* Nghiệp vụ nguồn vốn (Tài sản Nợ )
Nghiệp vụ huy động nguồn vốn là hoạt động tiền đề có ý nghĩa đối với bản thân ngân hàng cũng Như đối với xă hội. Trong nghiệp vụ này, NHTM được phép s huy động các nguồn tiền nhàn rỗi trong xă hội làm nguồn vốn tín dụng để cho vay đối với nền kinh tế.
Thành phần nguồn vốn của NHTM gồm:

a– Vốn điều lệ và các quỹ:

Vốn điều lệ nguồn vốn khởi đầu và được bổ sung trong quá trình hoạt động
+ Vốn điều lệ của ngân hàng trước hết được dùng để: xây dựng hạ tầng , mua sắm tài sản, trang thiết bị nhằm tạo cơ sở vật chất đảm bảo cho hoạt động của ngân hàng, số còn lại để đầu tư, liên doanh, cho vay ttrung và dài hạn
+ Các quỹ dự trữ của ngân hàng: đây là các quỹ bắt buộc phải trích lập trong quá trình tồn tại và hoạt động của ngân hàng, các quỹ này được trích lập theo tỷ lệ qui định trên số lợi nhận ròng của ngân hàng, bao gồm:
. Quỹ dự trữ
. Quỹ dự phòng tài chính
. Quỹ phát triển kỹ thuật nghiệp vụ
. Quỹ khen thưởng phúc lợi...
Vốn tự có của ngân hàng là yếu tố tài chính quan trọng bậc nhất, nó vừa cho thấy qui mô của ngân hàng vừa phản ánh khả năng đảm bảo các khoản nợ của ngân hàng đốivới khách hàng

b– Vốn huy động:
Đây là nguồn vốn chủ yếu của các NHTM, thực chất là tài sản bằng tiền của các sở hữu chủ mà ngân hàng tạm thời quản lý và sử dụng Nhưng phải có nghĩa vụ hoàn trả kịp thời, đầy đủ khi khách hàng yêu cầu. Bao gồm:
– Tiền gửi không kỳ hạn của các tổ chức, cá nhân: ngoài Lãi suất, thì nhu cầu giao dịch với những tiện lợi nhanh chóng và an toàn là yếu tố cơ bản để thu hút nguồn tiền này.
– Tiền gửi tiết kiệm (ko-có kì hạn ), phát hành kỳ phiếu, trái phiếu: Lãi suất là yếu tố quyết định và người gửi tiết kiệm hay mua kỳ phiếu đều nhằm mục đích kiếm lời

– Các khoản tiền gửi khác
c– Vốn đi vay:
Nguồn vốn đi vay có vị trí quan trọng trong tổng nguồn vốn của NHTM. Thuộc loại này bao gồm:
+ Vốn vay trong nước:
.Vay ngân hàng trung ương: NHTW sẽ tiếp vốn cho NHTM thông qua biện pháp chiết khấu, tái chiết khấu
. Vay các NHTM khác thông qua thị trường liên ngân
+ Vốn vay ngân hàng nước ngoài

d– Vốn tiếp nhận:
Đây là nguồn tiếp nhận từ các tổ chức tài chính ngân hàng, từ ngân sách nhà nước… để tài trợ theo các chương trình, dự án về phát triển kinh tế xă hội, cải tạo môi sinh… nguồn vốn này chỉ được sử dụng theo đúng đối tượng và mục tiêu đã được xác định

e– Vốn khác:
Đó là các nguồn vốn phát sinh trong quá trình hoạt động của ngân hàng (đại lý, chuyển tiền, các dịch vụ ngân hàng…)

* Nghiệp vụ sử dụng vốn – tài sản Có
Nghiệp vụ cho vay và đầu tư là nghiệp vụ sử dụng vốn quan trọng nhất, quyết định đến khả năng tồn tại và hoạt động của NHTM. Thành phần TS Có của ngân hàng bao gồm:
a– Dự trữ:
Nhằm đảm bảo khả năng thanh toán thường xuên và thực hiện cá nghĩa vụ tìa chình cho Nh. NHTWđược phép ấn định một tỷ lệ dự trữ bắt buộc theo từng thời kỳ nhất định, việc trả Lãi cho tiền gởi dự trữ bắt buộc do chính phủ qui định. Dự trữ bao gồm:
+ Dự trữ sơ cấp bao gồm tiền mặt, tiền gửi tại ngân hàng TƯ, tại các ngân hàng khác
+ Dự trữ thứ cấp : là dự trữ không tồn tại bằng tiền mà bằng chứng khoán, nghĩa là các chứng khoán ngắn hạn có thể bán để chuyển thành tiền một cách thuận lợi. Thuộc loại này gồm:
. Tín phiếu kho bạc
. Hối phiếu đã chấp nhận
. Các giấy nợ ngắn hạn khác

b– Cấp tín dụng:

Số nguồn vốn còn lại sau khi để dành một phần dự trữ, các NHTM có thể dùng để cấp tín dụng cho các tổ chức, cá nhân bao gồm:
– Cho vay
NHTM sẽ cho người đi vay vay một số. Khi đến hạn người đi vay phải hoàn trả vốn và tiền Lãi. Ngân hàng kiểm soát được người đi vay, người đi vay phải sử dụng vốn hiệu quả để hoàn trả nợ vay. Trong cho vay thì mức độ rủi ro rất lớn, không thu hồi được vốn vay hoặc trả không hết hoặc không đúng hạn…. Do đó khi cho vay các ngân hàng cần sử dụng các biện pháp bảo đảm vốn vay: thế chấp, cầm cố …
– Chiết khấu
NH sẽ cung ứng vốn tín dụng cho một chủ thể và một chủ thể khác thực hiện việc trả nợ cho ngân hàng. Các đối tượng trong nghiệp vụ này gồm hối phiếu, kỳ phiếu, trái phiếu và các giấy nợ có giá khác.

– Cho thuê tài chính
Ccông ty cho thuê tài chính dùng vốn mua tài sản, thiết bị theo yêu cầu của người đi thuê và tiến hành cho thuê trong một thời gian nhất định. Người đi thuê phải trả tiền thuê cho công ty cho thuê tài chính theo định kỳ
– Bảo lănh ngân hàng
Trong loại hình nghiệp vụ này khách hàng được ngân hàng cấp bảo lănh cho khách hàng nhờ đó khách hàng sẽ được vay vốn ở ngân hàng khác hoặc thực hiện hợp đồng kinh tế đã ký kết
– Các hình thức khác

c– Đầu tư
Khoản mục đầu tư có vị trí quan trọng thứ hai sau khoản mục cho vay, nó mang lại khoản thu nhập lớn và đáng kể của NHTM. Trong nghiệp vụ này, ngân hàng sẽ dùng nguồn vốn của mình và nguồn vốn ổn định khác để đầu tư dưới các hình thức Như:
– Dùng vốn của chính NH đi mua cổ phần, góp vốn liên doanh vs các tổ chức #
– Mua trái phiếu chính phủ, chính quyền địa phương, trái phiếu công ty…

d– Tài sản Có khác:
Xây dựng hoặc mua thêm nhà cửa để làm trụ sở văn phòng, trang thiết bị, máy móc, phương tiện vận chuyển, xây dựng hệ thống kho quỹ…ngoài ra còn các khỏan phải thu, các khoản khác…

* Thực trạng VN
∙ Các chức năng cơ bản: Đã thực hiện tuy chưa được phát huy đầy đủ.
∙ Hoạt động bó hẹp trong các chức năng và trình độ thấp về nghiệp vụ. Các NHTM Việt Nam mới chỉ thực hiện các nghiệp vụ thông thường truyền thống Nợ - Có và Trung gian thanh toán không dùng tiền mặt. Trong các nghiệp vụ Có chủ yếu là cho vay, nghiệp vụ Nợ chủ yếu là huy động vốn
∙ Thiếu hoạt động trung gian tài chính và cung cấp dịch vụ tiện ích
. Hệ thống thanh toán chưa phát triển.
. Chưa đáp ứng nhu cầu về vốn, mâu thuẫn cơ bản giữa hiện tượng thừa vốn ở ngân hàng và thiếu vốn của nền kinh tế
Vì vậy hoạt động của ngân hàng thương mại Việt Nam còn đơn điệu và chưa có hiệu quả với cả nền kinh tế và bản thân ngân hàng thương mại, trong khi đó mức độ rủi ro lại rất cao.