MQH các loại lãi suất. Cơ chế điều hành LS của NHNN VN từ 2008 tới nay

[Black Fox]

Phân biệt các loại Lãi suất
Tiêu thức Lãi suất cho vay Lãi suất liên ngân hàng Lãi suất tái cấp vốn
Khái niệm là Lãi suất mà người đi vay phải trả cho Ngân hàng là Lãi suất giữa các ngân hàng trên thị trường liên NH là LS áp dụng khi NHTW tái cấp vốn cho các NH dưới hình thức chiết khấu lại các GTCG ngắn hạn chưa đến hạn thanh toán của các NH hoặc cho vay cầm cố giấy tờ có giá
cơ sở hình thành do NHTM ấn định cung- cầu tiền trung ương của các tổ chức tín dụng do NHTW ấn định
MQH tín dụng NHTM- Khách hàng giữa các NHTM với nhau ( NHTM- NHTM) NHTM- NHTW
yếu tố chi phối ls cho vay phụ thuộc vào ls tiền gửi , quy mô vốn vay, thời hạn khoản vay, mức độ rủi ro, mặt bằng ls thị trường MQH giữa NH và KH , chi phí nghiệp vụ
LSCK phụ thuộc vào thời hạn còn lại của giấy tờ có giá , chất lượng giấy tờ có giá, MQh giữa NH và KH , cung – cầu vốn trên TT tín dụng ls liên NH phụ thuộc vào cung cầu tiền trung ương và chịu sự chi phối trong điều hành chính sách tiền tệ của NHTW, tywr trọng sử dụng vốn vay NHTW của các NHTM do NHTW ấn định căn cứ vào mục tiêu của chính sách tiền tệ trong từng thời kì và chiều hướng biến động của Lãi suất trên thị trường tiền tệ
độ lớn thường lớn nhất LSTCV< LSLNH< LSCV thường nhỏ nhất

Mối quan hệ giữa 3 loại Lãi suất :
LS cho vay , LS Liên NH và Lãi suất TCV có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Trong đó, ls tái cấp vốn đóng vai trò Lãi suất chủ đạo. 1 sự thay đổi của Lãi suất tái cấp vốn có thể ảnh hưởng đến ls liên NH sau đó là đến LS cho vay , theo cơ chế truyền dẫn có thể ảnh hưởng đến LS thị trường. cụ thể, giả sử NHTW sử dụng chính sách tiền tệ thắt chặt làm tăng Lãi suất tái cấp vốn. điều này có nghĩa là ngân hàng TM phải vay vốn NHTW với mức Lãi suất cao hơn. vì vậy các NHTM sẽ hạn chế vay vốn của NHTW hơn. NHTM sẽ có nhu cầu vay vốn trên thị trường liên NH, đẩy Lãi suất liên NH lên cao ( do nhu cầu vốn khả dụng của NHTM tăng lên, trong điều kiện giả định cung vốn khả dụng ko thay đổi) khi đó ls cho vay của các NHTM cũng điều chỉnh tăng lên nhằm đạt đc lợi ích kinh doanh của NH. Do đó, Lãi suất TCV tăng => Lãi suất liên NH tăng => Lãi suất cho vay cũng tăng lên . Và ngược lại.

* Cơ chế điều hành Lãi suất từ 2008 đên nay
Trước năm 2008, cùng với việc trần Lãi suất cho vay ngoại tệ được xóa bỏ và việc thực hiện cơ chế Lãi suất thỏa thuận đối với VNĐ thì Lãi suất đã được tự do hóa hoàn toàn. Lãi suất cơ bản NHNN công bố làm tham khảo và định hướng Lãi suất thị trường.
Các TCTD mở rộng huy động và cho vay đối với nền kinh tế, qua đó góp phần giúp kinh tế đạt được sự tăng trưởng cao qua nhiều năm . Tuy nhiên, cùng với tốc độ tăng trưởng cao của nền kinh tế qua các năm thì áp lực lạm phát đã gia tăng từ những tháng đầu năm 2008 .
Cùng với đó là dấu hiệu của cuộc đại suy thoái kinh tế thế giới mà khởi nguồn từ cuộc khủng hoảng tín dụng ở Mỹ. Vì vậy, chính sách tiền tệ thắt chặt đã được NHNN thực thi từ đầu năm 2008 để ngăn chặn đà lạm phát đang gia tăng mạnh.
Tuy nhiên, hiệu ứng ngắn hạn của nó là tác động đến tính thanh khoản của các TCTD, đẩy Lãi suất huy động của các TCTD lên cao. Do vậy, có thể gây mất an toàn hệ thống tài chính – ngân hàng. Đẩy Lãi suất Liên NH lên tới 43% , Lãi suất huy động lên tới 19 -20%
Trước tình hình đó, NHNN đã ban hành Quyết định số 16/2008/QĐ- NHNN . Theo quyết định này, Lãi suất cho vay của các tổ chức tín dụng đối với khách hàng không được vượt quá 150% Lãi suất cơ bản do NHNN công bố.
Cơ chế Lãi suất đã có tác động tích cực bình ổn thị trường trong thời kỳ khủng hoảng, và các cú sốc bởi những thay đổi chính sách để chống lạm phát và suy giảm kinh tế. Tuy nhiên, những tác động bất lợi đã xuất hiện: Lãi suất đã không phản ánh được quan hệ cung – cầu trên thị trường; các TCTD đã lách “trần cho vay” bằng các khoản phí... cơ cấu nguồn vốn huy động của các TCTD đã thay đổi: nguồn vốn huy động ngắn hạn tăng lên, trong khi nhu cầu vốn vay trung – dài hạn là rất lớn, điều này có thể làm rủi ro mất cân đối kỳ hạn vốn tăng lên.
Chính vì vậy, ngày 26/2/2010 NHNN đã ban hành Thông tư số 07/2010/TT-NHNN cho phép các ngân hàng được phép áp dụng cơ chế Lãi suất thỏa thuận với các khách hàng vay trung và dài hạn nhằm đáp ứng nhu cầu vốn sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và đầu tư phát triển.
Cơ chế này cũng áp dụng với các khoản vay ngắn hạn, trung hạn và dài hạn nhằm đáp ứng nhu cầu vốn để trực tiếp phục vụ đời sống của cá nhân và hộ gia đình của khách hàng vay; các hoạt động cho vay tiêu dùng thông qua nghiệp vụ phát hành và sử dụng thẻ tín dụng
Đến 3/2011, cơ chế Lãi suất cơ bản được thay bằng cơ chế Lãi suất thỏa thuận cụ thể đối với Lãi suất cho vay cho phép áp dụng cơ chế Lãi suất thỏa thuận đối với các khoản vay trung và dài , thực hiện Lãi suất trần huy động 12%/ năm
Từ tháng 3/ 2011 đến nay : vẫn tiếp tục cơ chế ls thỏa thuận đối với Lãi suất cho vay tuy nhiên các NH cũng đã đồng thỏa thuận với nhau theo mong muôn của NHTW hạ ls cho vay xuống 17- 19% . từ 9 / 2011, Lãi suất trần huy động tăng 14 %. đến 1/ 10/ 2011 : quy định 6 % đối với tiền gửi ko kỳ hạn và kỳ hạn ngắn dưới 30 ngày